هنر نمودن سیاوش پیش افراسیاب

 .

.

.

.. عکس از اینجا

داستان را با صدای محسن مهدی بهشت از اینجا بشنوید

.

هنر نمودن سیاوش پیش افراسیاب

1310	شبی با سیاوش چنین گفت شاه،	که:«فردا بسازیم هر دو پگاه،
	که با گوی و چوگان به میدان شویم؛	زمانی ، بتازیم و خندان شویم.
	ز هر کس شنیدم که چوگانِ تو	نبینند گُردان به میدانِ تو.»
	بدو گفت:« شاها انوشه بَدی!	روان را، به دیدار، توشه بَدی!
	همی از تو جویند شاهان هنر،	که یابد، به هر کار، بر تو گذر؟
1315	مرا روزْ روشن به دیدارِ ِتُست؛	همی از تو خواهم بد و نیک جُست.
	تو فرّ ِ هماییّ و زیبایِ گاه؛	تو تاجِ کیانی و پشتِ سپاه.»
	به شبگیر، گُردان به میدان شدند؛	گرازان و با رویِ خندان شدند.
	چنین گفت پس شاهِ توران بدوی	که:« یاران گزینیم، در زخمِ گوی.
	تو باشی بدان روی و ز این روی من؛	به دو نیمه هم،  ز این نشان، انجمن.»
1320	سیاوش چنین گفت با شهریار،	که:«کی باشدم دست و چوگان بکار؟
	برابر، نیارم زدن با تو گوی؛	به میدان هماورد دیگر بجوی؛
	چو هستم سزاوار، یار ِ توام؛	بدین پهنْ میدان، سوارِ توام.»
	سپهبَد، زِ گفتارِ او، شاد شد؛	سخن گفتنِ هر کسی باد شد.
	«به جان و سرِ شاهْ کاوس- گفت،	که: با من تو باشی و هماورد و جفت.
1325	هنر کن به پیشِ سواران پدید،	بدان تا نگویند تا بَد گُزید.
	کنند آفرین بر تو مردانِ من؛	شکفته شود رویِ خندان ِمن.»
	سیاوش بدو گفت:« فرمان تو راست	سواران و میدان و چوگان تو راست.»
	سپهبد گزین کرد کلباد را،	چو گرسیوز و جهنِ پولاد را؛
	چو پیران و نَستِیْهَن جنگجوی،	چو هومان، که برداشتی زآب گوی.
1330	به نزدِ سیاوش فرستاد یار،	چو رویین و چون شیدۀ نامدار؛
	دگر اَنْدَرِیمان، سوارِ دلیر،	چو اَخْواستِ مردافگنِ نرّه شیر.
	سیاوش چنین گفت:«کای نامجوی!	از ایشان که یارَد شدن پیشِ گوی؟
	همه یارِ شاهند و تنها منم؛	نگهبان ِ چوگان و یکتا منم.
	گر ایدون که فرمان دهد شهریار،	بیارم از ایران به میدان سوار؛
1335	مرا یار باشند بر زخمِ گوی،	بدان سان که آیین بُوَد بر دو روی.»
	سپهبد چو بشنید از او داستان،	بدان داستان گشت همداستان.
	سیاوش از ایرانیان هفت مرد،	گزین کرد، شایسته اندر نبرد.
	خروش تبیره، ز میدان، بخاست؛	همی خاک با آسمان گشت راست:
	از آواز صنج و دَِم کرّنای،	تو گفتی بجنبید یکسر ز جای.
1340	سپهدار گُو را -ز بالا بزد؛	به ابر اندر آمد چنانچون سزد.
	سیاوش برانگیخت اسپِ نبرد؛	چو گوی اندر آمد، نَهشتَش به گَرد.
	بزد همچنان ، چون به میدان رسید،	بدان سان که از چشم شد ناپدید.
	بفرمود پس شهریارِ بلند،	که گویی به نزدِ سیاوش برند.
	سیاوش بر آن گوی بر، داد بوس؛	بر آمد خروشیدن ِ نای و کوس.
1345	سیاوش به اسپی دگر بر نشست؛	بینداخت آن گوی لَختی به دست؛
	وز آن پس، به چوگان، بر او کار کرد؛	چنان شد که با ماه دیدار کرد.
	ز چوگانِ او، گوی شد ناپدید؛	تو گفتی سپهرش همی برکشید!
	به میدان درون، اسپ چندان نبود؛	کسی را چنان رویِ خندان نبود.
	از آن گوی، خندان شد افراسیاب؛	سرِ نامداران بر آمد زِ خواب.
1350	به آواز گفتند:«هرگز سوار،	ندیدم بر زین چنین نامدار.»
	کیِ نامور گفت:«از این سان بُوَد	هر آن کس که با فرّ یزدان بُوَد.
	ز خوبیّ و دیدار و فرّ و هنر،	بر آنم که دیدنْش بهْ از خبر.»
	ز میدان، به یک سو نهادند گاه؛	بیامد؛ نشست از برِ گاه شاه.
	سیاووش بنشست با او به تخت؛	به دیدارِ او شاد شد شاه سخت.
1355	به لشکر، چنین گفت پس نامجوی	که:«میدان شما را و چوگان و گوی!»
	همی ساختند آن دو لشکر نبرد؛	برآمد هم تا به خورشید گَرد.
	چو ترکان به تندی بیاراستند،	همی بردنِ گوی را خواستند،
	سیاوش غمی گشت از ایرانیان	سخن گفت بر پهلوانی زبان،
	که:« میدان بازی است گر کارزار؟	بدین گردش و پیچش و کار و بار؟
1360	چو میدان سرآید، بتابید روی؛	بدیشان، سپارید یکباره گوی.»
	سواران عنانها کشیدند، نرم؛	نکردند، از آن پس، کَسی اسپ گرم.
	یکی گوی ترکان بینداختند؛	به کَردارِ آتش، همی تاختند.
	سپهبد چو آوازِ ترکان شنود،	بدانست کآن پهلوانی چه بود.
	چنین گفت پس شاه تورانْ سپاه،	که:«گفته ست با من یکی نیکخواه،
1365	که:"او را ز گیتی کسی نیست جفت،	به تیر و کمان، چون گشاید دو سُفت."»
	سیاوش چو گفتارِ مهتر شنید،	ز ترکش کَمانِ کَیی برکشید.
	سپهبد کمان خواست تا بنگرد؛	یکی برگراید که فرمان بَرَد.
	کمان را نگه کرد و خیره بماند؛	بسی آفرین بر گرامی بخواند.
	به گرسیوزِ تیغ زن داد مِهْ	که:«خانه بمال و برآور به زِه.»
1370	بکوشید تا بر زه آرد کمان؛	نیامد به زه؛ خیره شد بدگمان.
	از او شاه بستد؛ به زانو نشست؛	بمالید خانۀ کمان را، به دست.
	بِزِه کرد؛ خندان چنین گفت شاه	که:«اینت کمانی، چو باید، به راه!
	مرا نیز، گاهِ جوانی ،کمان	چنین بود و اکنون دگر شد زمان.
	به توران و ایران، کس این را به چنگ	نیارد گرفتن، به هنگامِ جنگ.
1375	بر و یال و کِفتِ سیاوش جز این،	کمان نخواهد، بر این بر، گزین.»
	نشانه نهادند بر اَسپْریس؛	سیاوش نکرد ایچ با کَس مِکیس.
	نشست از برِ بادپایی چو دیو؛	بیفشارد ران و برآمد غریو.
	یکی تیر زد بر میانِ نشان؛	نهاده بدو چشم گردنکشان.
	خدنگی دگر باره با چارپَر،	بینداخت از باد و بگشاد بر.
1380	نشانه دوباره، به یک تاختن،	مُغَرْبل ببود، اندر انداختن.
	عنان را بپیچید بر دستِ راست؛	بزد بارِ دیگر بر آن سو که خواست.
	کمان را، به زه بر، به بازو فگنْد؛	بیامد بر ِ شهریار ِ بلند.
	فرود آمد و شاه بر پای خاست؛	بر او، آفرین ز آفریننده خواست؛
	وز آن جایگه، سویِ کاخِ بلند	برفتند شادان دل و ارجمند.
1385	نشستند و خوان و می آراستند؛	کسی کو سزا بود، بنشاستند.
	میی چند خوردند و گشتند شاد؛	به نامِ سیاوش گرفتند یاد.
	به خوان بر، یکی خلعت آراست شاه،	از اسپ و سِتام و ز تیغ و کلاه؛
	دو صد دست جامه، همه نابُرید	که اندر جهان آنچنان، کس ندید؛
	پرستار چندیّ و چندی غلام،	یکی پُر ز یاقوتِ رخشنده جام.
1390	ز دینار و از بدره های درم،	ز یاقوت و پیروزه و بیش و کم؛
	بفرمود تا خواسته بشمُرَند؛	همه سویِ کاخِ سیاوش برند.
	ز هر کِش به توران زمین خویش بود،	ورا مهربانی بر او بیش بود.
	به خویشان چنین گفت:«کو را، همه،	شما خیل باشید و جمله رمه.»

.

Siyavush Displays his Skill at Polo before Afrāsiyāb.
Source: (10) The Metropolitan Museum of Art
برگی از شاهنامه ایلخانی 
محل نگهداری موزه مترو پولیتن

Par. 33

How Siyawush displayed his Prowess before Afrasiyab

One night the king spake thus to Siyawush :-
"To-morrow morning let us play at polo;
I hear that none among the warriors
Can face thy mall on thine own ground:'
"O king!"
Said Siyawush, " be fortunate and ever
Beyond the reach of ill! Kings look to thee
For teaching.; who surpasseth thee? Day shineth
When I behold thee, from thee I accept
Both good and ill."

|p264

Afrasiyab replied:-
"My son! be ever glad and conquering.
Thou art a prince, the glory of the throne,
A royal crown and backbone of the host."
They went out laughing to the Ground at morn
In gallant trim. Then said Afrasiyab
To Siyawush: "Let us be opposites,
Select our partners, and make up our sides."
He answered: "What will hand and mall avail?
I cannot play against thee. Take some other
As thine antagonist, I am thy partner -
One of thy horsemen on this spacious Ground."
The monarch was delighted at his words,
Esteeming those of others only wind.
"Nay, by the life and head of Shah Kaus,"
Said he, " thou shalt be friend and opposite.
Display thy prowess to the cavaliers,
So that they may not say: 'He chose amiss,'
But give thee praise while I laugh out with wonder."
Then Siyawush replied: "'Tis thine to bid
The cavaliers, the Ground, and malls are thine."
Afrasiyab selected for his side
Kulbad, Pulad, Piran, Jahn, Garsiwaz,
With Nastihan the gallant, and Human,
Who would drive balls from water. Then the king
Sent over to the side of Siyawush
Ruin, illustrious Shida, and Arjasp
The mounted Lion, and Andariman
The doughty cavalier.2 Said Siyawush
"Ambitious king! will any of these dare
To face the ball? They side with thee, while I
Shall have to play alone arid watch them too.
So with the king's leave I will bring to help me
A few Iranian players on the Ground
In order that both sides may play the game."

|p265

The monarch heard the words, gave his consent,
And from the Iraanians Siyawush chose seven
Well skilled. The tymbals sounded, dust arose,
While what with cymbal-clash and clarion-blare
Thou wouldst have said: "The ground is all a-quake
Afrasiyab hit off and drove the ball
Up to the clouds just as it should be struck.
Then Siyawush urged on his steed and smote
The ball, or ever it could reach the ground,
So stoutly that it disappeared from sight.
Thereat the exalted monarch bade his men
To give another ball to Siyawush,
Who as he took it kissed it, and there rose
A flourish from the pipes and kettledrums.
He mounted a fresh steed, threw up the ball,
And drove it out of sight to see the moon.
Thou wouldst have said: "The sky attppcted it."
There was not on the ground his peer, and none,
Had such a beaming face. The monarch laughed,
The nobles grew attentive and exclaimed
"We never saw a rider like this chief!"
The famous monarch said: "Of such a kind
Is each one gifted with the Grace of God;
But Siyawush hath bettered all report."
The attendants set a throne beside the Ground,
The monarch beaming sat down with the prince,
And told the company: "The Ground and balls
Are at your service."
Then the fraanians played
A match with the Turanians. Dust flew up
With shouts as these or those bore off the ball;
But when the Turkmans played too angrily
In their endeavours to obtain a goal,
And when the Iranians intercepted them
So that the Turkmans' efforts were in vain,
Displeased with his own people Siyawush

|p266

Cried to them in the olden Persian tongue :-
"Is this a playground, or would ye cause strife
In our dependent and precarious state?
When ye are near the limits look aside
And let the Turkmans have the ball for once."
His horsemen rode more gently after this
And did not heat their steeds, then as the Turkmans
Were shouting for a goal Afrasiyab
Perceived the purpose of the words, and said:-
"I have been told by one of mine own friends
That Siyawush hath no peer in the world
For archery and might of neck and shoulder."
Thereat the prince uncased his royal bow;
The monarch, having asked to see it first
That one of his own kin might prove its strength,
Regarded it with wonder, and invoked
Full many a royal blessing, then presented
The bow to Garsiwaz the sworder, saying:-
"Bend thou this bow and string it."
That malignant
Failed, to his great amazement. Siyawush
Took back the bow and sitting on his knees
Bent it and strung it, smiling. Said the king :-
"With this one might shoot over sky and moon!
I too in days of youth had such a bow,
But times are changed, and no one in our lands
Would dare to grasp this bow when war is toward,
Save Siyawush, and he with such a chest
And arms would wish none other on his charger."
They placed a target on the riding-ground,
And Siyawush, who challenged none to shoot,
Bestrode his wind-foot charger like a div,
Gripped with his legs, and shouted as he went.
In sight of all the chiefs his arrow hit
The bull's eye. Then he set upon his bow
Another shaft, of poplar wood, four feathered,

|p267

And in the same course hit the second time.
Next wheeling to the right he hit the target
Just as he would. This being done he flung
The bow upon his arm, approached the king,
And lighted from his steed. The monarch rose:-
"Thy skill," said he, " is witness to thy race."
Returning to the lofty palace thence
They went with happy hearts as bosom-friends;
There took their seats, arranged a drinking-bout,
And summoned skilful minstrels to attend.
They quaffed no little wine, grew glorious,
And drank the health of Siyawush. The king
While sitting at the board arranged a gift -
A horse and trappings, throne and diadem,
Uncut stuffs, such as none had seen before,
Gold coins, and silver coins in bags, turquoises,
With many girl and boy slaves, and a cup
Which brimmed with shining rubies. Then the king
Commanded to count up those precious gifts,
And certain of the dearest of his kinsmen
To bear them to the house of Siyawush.
Thus said he to his troops: "In everything
Regard the prince as if he were your king."

برداشت برگردان انگلیسی از سایت دانشگاه پرینستون:
http://etcweb.princeton.edu/shahnama/v2.htm

..