کشته شدن سهراب به دست رستم

.

.

شاهنامه خوان: مرتضی امینی پور 

از اینجا بشنوید

 کشته شدن سهراب به دست رستم

3171	دگر باره، اسبان ببستند سخت؛	به سر بر، همی گشت بدخواه ْ بخت.
	به کُشتی گرفتن نهادند سر؛	گرفتند هر دو دوالِ کمر.
	هر آن گه که خشم آورد بختِ شوم،	کند سنگِ خارا به کردارِ موم.
	سرافرازْ سهراب و آن زورِ دست،	تو گفتی سپهرِ بلندش ببست.
3175	غمی گشت رستم؛بیازید چنگ؛	گرفتش بر و یالِ جنگی پلنگ.
	خَم آورد پشتِ دلیرِ جوان؛	زمانه بیامد؛ نماندش توان.
	زدش ، بر زمین بر به کردارِ شیر؛	بدانست کو هم نماند به زیر.
	سبک، تیغ تیز از میان برکشید؛	برِ شیرِ بیداردل بردرید.
	بپیچید، از آن پس ؛ یکی آه کرد؛	ز نیک و بد ، اندیشه کوتاه کرد.
3180	بدو گفت:«کاین بر من از من رسید؛	زمانه به دستِ تو دادم کلید.
	تو ز این بیگناهی؛ که این گوژ پشت	مرا برکشید و بزودی بکشت.
	به بازی به کوی اند همسالِ من؛	به ابر اندر آمد چنین یالِ من.
	نشان داد مادر مرا از پدر؛	ز مهر اندر آمد روانم به سر.
	همی جستمش تا ببینمش روی؛	چنین جان بدادم ، به دیدارِ اوی.
3185	کنون گر تو در آب ماهی شوی ،	وگر چون شب اندر سیاهی شوی،
	وگر چون ستاره شوی بر سپهر،	ببرٌی ز رویِ زمین پاک مهر؛
	بخواهد هم از تو پدر کینِ من،	چو داند که خاک است بالین من.
	از این نامدارانِ گردنکشان،	کسی هم بَرَد سویِ رستم نشان،
	که:"سهراب کشته است و افگنده ، خوار؛	تو را خواست کردن همی خواستار"»
3190	چو بشنید رستم، سرش خیره گشت؛	جهان پیشِ چشم اندرش، تیره گشت.
	بشد هوش و توشش ز مغز و ز تن؛	بیفتاد چون سروی اندر چمن.
	بپرسید، از آن پس که آمد به هوش،	بدو گفت، با ناله و با خروش،
	که:«اکنون، چه داری ز رستم نشان؟	- که کم باد نامش ز گردنکشان!
	که دادت ز دستان و سام آگهی؟	- که بادا تنِ رستم از جان تهی!»
3195	بدو گفت:« ار ایدون که تو رستمی،	چرا گشتی از کشتنِ من غمی؟!
	ز هر گونه ای بودمت رهنمای؛	نجنبید یکباره، مهرت زجای.
	کنون بند بگشای از جوشنم؛	برهنه نگاه کن تنِ روشنم.
	چو برخاست آوایِ کوس از درم،	بیامد، پر از خون دو رخْ، مادرم.
	همی جانش، از رفتنِ من، بخَست؛	یکی مهره بر بازوی من ببست.
3200	مرا گفت:"کاین از پدر یادگار،	بدار و ببین تا کیْ آید به کار".
	کنون کارگر شد که بیکار گشت؛	پسر پیشِ چشمِ پدر خوار گشت».
	چو  بگشاد خفتان و آن مهره دید،	همه جامه بر خویشتن بردرید.
	همی گفت:«کای کشته بر دستِ من!	دلیر و ستوده به هر انجمن!»
	همی ریخت خون و همی کند موی؛	سرش پر زِ خاک و پر از آب روی.
3205	بدو گفت سهراب:«کاین بتٌری است؛	به آبِ دو دیده نباید گریست.
	از این خویشتن خَستن اکنون چه سود؟	چنین بود این بودنی کار بود».
	چو خورشیدِ تابان ز گنبد بگشت،	تهمتن نیامد به لشکر ز دشت.
	ز لشکر بیامد هُشیوار بیست؛	که تا، اندر آوردگه، کار چیست!
	دو اسپ، اندر آن دشت، بر پای بود؛	پر از گَرد رستم دگر جای بود.
3210	گوِ پیلتن را چو بر پشتِ زین	ندیدند گردان بر آن دشتِ کین،
	چنان شد گمانشان که او کشته شد؛	سرِ نامداران، همه، گشته شد.
	به کاوس کی تاختند آگهی،	که: «تختِ مهی شد ز رستم تهی».
	ز لشکر برآمد سراسر خروش؛	برآمد زمانه یکایک به جوش.
	بفرمود کاوس تا بوق و کوس،	دمیدند و آمد سپهدارْ توس؛
3215	وز آن پس به لشکر چنین گفت شاه:	«کز ایدر هیونی سویِ رزمگاه،
	بتازید تا کارِ سهراب چیست!	که بر شهرِ ایران بباید گریست.
	اگر کشته شد رستمِ جنگجوی،	از ایران که یارَد شدن پیشِ اوی؟
	به انبوه زخمی بباید زدن؛	بر این رزمگه بر، نباید بُدن».
	چو آشوب برخاست ز آن انجمن،	چنین گفت سهراب با پیلتن،
3220	که:«اکنون که  روزِ من اندر گذشت،	همه کارِ ترکان دگرگونه گشت.
	همه مهربانی بدان کن که شاه	سویِ جنگِ ترکان نراند سپاه؛
	که ایشان ز بهر مرا، جنگجوی،	سویِ مرزِ ایران نهادند روی.
	نباید که بینند رنجی به راه؛	مکن جز به نیکی در ایشان نگاه».
	نشست از برِ رخش رستم ، چو گَرد،	پر از خون رخ و لب پر از بادِ سرد.
3225	بیامد به پیشِ سپه، با خروش،	دل از کردۀ خویش پر درد و جوش.
	چو دیدند ایرانیان رویِ اوی،	همه برنهادند برخاک روی.
	ستایش گرفتند بر کردگار؛	که او زنده باز  آمد از کارْزار.
	چو ز آن گونه دیدند پر خاکْ سر،	دریده بر او جامه، خسته جگر،
	به پرسش گرفتند:«کاین کار چیست؟	تو را دل بر این گونه از بهرِ کیست؟»
3230	بگفت آن شگفتی که خود کرده بود؛	گرامی تنی را بیازَرده بود.
	همه بر گرفتند با او خروش؛	نماند،آن زمان با سپهدار توش.
	چنین گفت،با سرفرازان که:«من	نه دل دارم امروز، نه هوش و تن.
	شما جنگِ ترکان مجویید کَس؛	همین بَد که من کردم امروز، بس».
	زُواره بیامد برِ پیلتن،	دریده همه جامه بر خویشتن؛
3235	فرستاد نزدیک هومان پیام،	که:«شمشیرِ کین مانْد اندر نیام.
	نگهدارِ آن لشکر، اکنون، توی؛	نگه کن بدیشان؛نگر، نغنوی".
	تو با او برو تا لبِ رودِ آب؛	مکن برکسی بر، به رفتن شتاب».
	چو برگشت از آن جایگه پهلوان،	بیامد برِ پورِ خسته روان.
	بزرگان برفتند با او به هم؛	چو توس و چو گودرز و چون گستهم.
3240	همه لشکر، از بهرِ آن ارجمند،	زبان برگشادند یکسر ز بند،
	که:«درمانِ این کار یزدان کند؛	مگر کاین سخن بر تو آسان کند!».
	یکی دشنه بگرفت رستم به دست،	که از تن ببرٌد سرِ خویش، پست.
	بزرگان بدو اندر آویختند؛	ز مژگان همی خون فرو ریختند.
	بدو گفت گودرز:«کاکنون چه سود	که از رویِ گیتی برآری تو دود؟
3245	تو بر خویشتن گر کنی صد گزند،	چه آسانی آید بدان ارجمند؟
	اگر هیچ ماندش به گیتی زمان،	بمانَد؛تو، بی رنج، با او بمان.
	وگر زین جهان این جوان رفتنی است،	به گیتی، نگه کن که جاوید کیست!
	شکاریم یکسر همه پیشِ مرگ:	سری زیرِ تاج و سری زیرِ ترگ».
	به گودرز گفت،آن زمان پهلوان:	«کز ایدر برو، زود، روشنْ روان.
3250	پیامی ز من سویِ کاوس بر؛	بگویش که ما را چه آمد به سر؛
	"به دشنه ، جگرگاهِ پورِ دلیر	دریدم که دستم مماناد دیر!
	گرت هیچ یاد است کردارِ من،	یکی رنجه کن دل به تیمارِ من.
	از آن نوشدارو که در گنجِ تُست،	کجا خستگان را کند تن درست،
	به نزدیکِ من، با یکی جامْ می،	سَزد گر فرستی هم اکنون ز پی؛
3255	مکر کو، به بختِ تو بهتر شود؛	چو من، پیشِ تختِ تو، کهتر شود!».
	بیامد سپهبد به کردارِ باد؛	به کاوس، یکسر پیامش بداد.
	بدو گفت کاوس:«کز پیلتن،	که را بیشتر آب از این انجمن؟
	اگر یک زمان ز او به من بد رسد،	نسازیم پاداش او جز به بد،
	کجا گنجد او در جهانِ فراخ،	بدان فرٌ و آن یال و آن بٌرز و شاخ؟
3260	کجا باشد او پیشِ تختم بپای؟	کجا رانَد او، زیرِ پرٌِ همای؟
	شود پشتِ رستم بنیرو ترا؛	هلاک آوَرَد بی گمانی، مرا.
	شنیدی که او گفت:"کاوس کیست؟	گر او شهریار است، پس توس کیست؟"»
	چو بشنید گودرز ، برگشت زود؛	برِ رستم آمد به کردارِ دود.
	بدو گفت:«خویِ بدِ شهریار	درختی است جنگی، همیشه ببار.
3265	تو را رفت باید به نزدیک اوی؛	تو روشن کنی جان تاریکِ اوی».

.

.

.

.