نامه کاوس به رستم و خواندن او از زابلستان

...

.

داستان را با  آوای مرتضی امینی پور از اینجا گوش کنید

نامه کاوس به رستم و خواندن او از زابلستان

2625	یکی نامه فرمود پس شهریار،	نبشتن برِ رستمِ نامدار.
	جهانْ آفرین را ستود از نخست؛	از او فرٌ و پیروزی و بخت جست.
	سپس، آفرین کرد بر پهلوان،	که:«بیدارْدل باش و روشنْ رون.
	بدان کز رهِ تُرک زی ما سَری	یکی تاختن کرد، با لشکری.
	به دژ، در نشسته است خود با سپاه؛	بر آن مردم ِدژ گرفته است راه.
2630	یکی پهلوان است، گرد و دلیر؛	به تن، ژنده پیل و به دل، نرٌه شیر.
	از ایران ندارد کَسی تابِ اوی،	مگر تو که تیره کنی آبِ اوی.
	چنان باد کاندر جهان جز تو کَس	نباشد، به هر کار، فریاد رس.
	چو برخواندم این نامۀ گُژدَهم،	نشستیم گردان لشکر به هم.
	به نزد تو آورد پر مایه گیو،	چنین رای دیدند گُردانِ نیو.
2635	چو نامه بخوانی،به روز و به شب،	مکن داستان را گشاده  دو لب.
	مگر با سواران بسیارْ هوش،	ز زابل ، بتازی؛ بر آری خروش!
	بدین سان که گژدهم از او یاد کرد،	جز از تو نباشد ورا همنبرد».
	به گیو، آن زمان، گفت:«بر سانِ دود،	عنانِ تگاور بباید پسود.
	نباید چو نزدیک رستم شوی،	به زابل بمانی اگر بغنوی.
2640	اگر شب رسی روز را باز گرد،	بگویش که:"تنگ اندر آمد نبرد"»
	از او نامه بستد، به کردارِ آب؛	برفت و نجست ایچ آرام و خواب.
	چو نزدیکیِ زابلستان رسید،	خروش طلایه به دستان رسید.
	تهمتن پذیره شدش، با سپاه؛	نهادند بر سرْ بزرگان کلاه.
	پیاده شدش گیو و گُردان به هم،	هر آن کس که بر زین بُد از بیش و کم.
2645	از اسپ اندر آمد گوِ نامدار؛	از ایران بپرسید و از شهریار.
	ز ره، سویِ ایوانِ رستم شدند؛	ببودند و یکباره، دم برزدند.
	بگفت آنچه بشنید و نامه بداد؛	ز سهراب چندی سخن کرد یاد.
	تهمتن چو بشنید و نامه بخواند،	بخندید از آن کار و خیره بماند،
	که مانندۀ سام ِگُرد از مهان،	سواری پدید آمد اندر جهان!
2650	«از آزادگان، این نباشد شگفت؛	ز ترکان، چنین یاد نتوان گرفت.
	من، از دختِ شاهِ سمنگان، یکی	پسر دارم و باشد او کودکی.
	هنوز آن گرامی نداند که چنگ،	توان باز کردن به هنگامِ جنگ.
	فرستاده ام زرٌ و گوهر بسی،	سویِ مادرِ وی به دستِ کسی.
	چنین پاسخ آمد که:"آن ارجمند	بسی برنیاید که گردد بلند.
2655	همی مِی خورد با لبِ شیر بوی؛	شود بی گمان، زود پرخاشجوی".
	بباشیم و یک روز دَم بر زنیم؛	یکی بر لبِ خشک، نم برزنیم؛
	وز آن پس، گراییم نزدیکِ شاه؛	به گُردان ایران نماییم راه.
	مگر بختِ رخشنده بیدار نیست؛	وگرنه چنین کار دُشخوار نیست.
	چو دریا به موج اندر آید ز جای،	ندارد دمِ آتشِ تیزپای.
2660	درفش مرا گر ببیند ز دور،	دلش ماتم آرد به هنگامِ سور.
	چو مانندۀ سام جنگی بود،	دلیر و هُشیوار و سنگی بود،
	بدین تیزی ایدر نیاید به جنگ،	نباید گرفتن چنین کار تنگ».
	به مِی، دست بردند و مستان شدند؛	ز یادِ سپهبد، به دستان شدند.
	دگر روز، شبگیر، هم بر خُمار	بیامد تهمتن برآراست کار.
2665	ز مستی هم آن روز باز ایستاد؛	دوم روز، رفتن نیامدش یاد.
	سه دیگر سحرگه بیاورد مِی؛	نیامد ز مِی، یادْ فرمانِ کی.
	به روز چهارم برآراست گیو؛	چنین گفت با گُرْد سالارِ نیو،
	که:«کاوس تند است و هشیار نیست؛	هم این داستان بر دلش خوار نیست.
	غمی بود از این کار و  دل پر شتاب؛	شده دور از او خورد و آرام و خواب.
2670	به زاولستان گر درنگ آوریم،	زَمی بازِ پیکار و جنگ آوریم».
	بدو گفت رستم که:«مندیش از این؛	که با ما نشورد کَس اندر زمین».
	بفرمود تا رخش را زین کنند؛	دَم اندر دَم ِنای رویین کنند.
	سوارانِ زاول شنیدند نای؛	برفتند ، با ترگ و جوشن، زجای.

.

2628- زی: به سوی

2630-تیره کردن آب کَسی: نگونبخت و تیره روز گردانیدن 

2635- گشادن دولب: کنایۀ ایما از سخن گفتن و در پیِ آن درنگ کردن و زمان بردن

2638-پسودنِ عنانِ تگاور: کنایه ای از تاختن

2641-به کردارِ آب:گیو در سبکی و نرمی رفتار با تشبیه ساده و مجمل به آب مانند شده است.

2643- کلاه بر سر نهادن: کنایه ایماست از آماده شدن برای رفتن به پیشبازِ گیو

2650- یاد نتوان گرفت:در معنی به یاد آوردن و یا در یاد داشتن

2655- «مِی خوردن» به نشانۀ بالیدگی و مردانگی در برابر «شیربوبیِ لب» که نشانۀ خُردی و کم سالی است.

2661- سنگی:در معنی گرانمایه و باوقار