آمدن سام به دیدن رستم

 داستان را از اینجا بشنوید(سالار)

 آمدن سام به دیدن رستم

3664	چو آگاهى آمد به سامِ دلیر	که شد پورِ دستان همانند شیر،
3665	کس اندر جهان کودکِ نارسید،	بدان شیر مردى و گُردى ندید،
	بجنبید مر سام را دل ز جاى؛	به دیدار ِآن کودک آمدش راى.
	سپه را به سالارِ لشکر سپرد؛	برفت و جهان دیدگان را ببرد.
	چو مهرش سوى ِپورِ دستان کشید،	سپه را سوى زابلستان کشید.
	چو زال آگهى یافت، بر بست کوس؛	ز لشکر، زمین گشت چون آبنوس‏.
3670	خود و گُرد مهراب، کابل خداى	پذیره شدن را، نهادند راى.‏
	بزد مهره در جام و برخاست غَو؛	بر آمد ز هر دو سپه دار و رو.
	یکى لشکر ی، کوه تا کوه مرد؛	زمین قیرگون و هوا لاژورد.
	خروشیدن تازى اسپان و پیل؛	همى رفت آواز تا چند میل.
	یکى ژنده پیلى بیاراستند؛	بر او تخت زرّین بپیراستند.
3675	نشست از بر ِتخت بر، پور زال،	ابا بازوى شیر و با کتف و یال‏.
	به سر بَرش تاج و کمر بر میان؛	سپر پیش و در دست، گرز گران.‏
	چو از دور سام یل آمد پدید،	سپه بر دو رویه رده بر کشید
	فرود آمد از اسب مهراب و زال؛	بزرگان که بودند بسیار سال،‏
	یکایک ،نهادند سر بر زمین؛	اَبَر سام ِیل خواندند آفرین‏.
3680	چو گل چهره سامِ یل بشکفید،	چو بر پیل بر بچّه شیر دید.
	چنان هَمش بر پیل پیش آورید؛	نگه کرد و با تاج و تختش بدید.
	یکى آفرین کرد سام دلیر،	که:«تَهما! هزبرا! بزى، شاد و دیر!»
	ببوسید رستمش تخت، اى شگفت!	نیا را یکى نو ستایش گرفت‏،
	که:«اى پهلوان! جهان شاد باش؛	چو شاخِ توام من، تو بنیاد باش‏.
3685	یکى بنده‏ام نامور، سام را؛	نشایم خور و خواب و آرام را؛
	همه پشتِ زین خواهم و دِرع و خُود؛	همه تیر و ناوَک فرستم درود.
	به چهر تو ماند همى چهره ‏ام؛	چو آنِ تو باشد مگر زهره ‏ام‏!»
	و زان پس فرود آمد از پیل مست؛	سپهدار بگرفت دستش به دست.‏
	همى بر سر و چشم او داد بوس؛	فرو ماند پیلان و آواى کوس‏.
3690	به گورابه اندر نهادند روى؛	همه راه شادان و با گفت و گوى.‏
	همه کاخها تختِ زرّین نهاد؛	نشستند و خوردند و بودند شاد.
	بر آمد بر این بر یکى ماهیان؛	به رنجى نبستند هرگز میان‏.
	همی خورد هر کس به آواى رود؛	همى گفت هر یک به نوبت، سرود.
	به یک گوشۀ تخت، دستان نشست؛	دگر گوشه رستم، عمودی به دست.
3695	به پیش اندرون، سامِ گیهان‏گشاى،	فرو هِشته از تاج پرّ هماى.
	به رستم همى در شگفتى بماند؛	بر او هر زمان نام یزدان بخواند؛
	بر آن بازو و یال و آن سُفت و شاخ؛	میان چون قلم، سینه و بَر، فراخ.
	به زال آنگهى گفت:«تا صد نژاد،	بپرسى،ندارد کسی این به یاد،
	که کودک ز پهلو برون آورند؛	بدین نیکویی چاره چون آورند؟!
3700	به سیمرغ بادا هزار آفرین!  بدین خوبروییٌ و این فرٌ و یال،  بدین شادمانی کنون می خوریم؛	که ایزد وُرا ره نمود اندرین.‏  به گیتی نباشد کس او را هَمال.  به می جانِ اندوه را بشکریم؛
	که گیتى سپنج است، پُر آى و رو؛	کهن شد یکى، دیگر آرند نو.»
	به مى دست بردند و مستان شدند؛	ز رستم سوىِ یادِ دستان شدند.
3705	همى خورد مهراب چندان نَبید،	که جز خویشتن در جهان کس ندید.
	همى گفت:«نندیشم از زالِ زر؛	نه از سام و نَز شاهِ با تاج و فر.
	من و رستم و اسب شبدیز و تیغ!	نیارد بر او سایه گسترد میغ‏.
	کنم زنده آیین ضحٌاک را؛	به پِى، مشکِ سارا کنم خاک را.»
	پر از خنده گشته لب زال و سام،	ز گفتار مهرابِ دل شادکام.‏
3710	سر ِماهِ نو، هرمزِ مهر ماه،	بشد سام بر تخت و  بگزید راه.‏
	چنین گفت مر زال را:«کاى پسر!	نگر تا نباشى جز از دادگر!
	به فرمان شاهان دل آراسته؛	خرد را گُزین کرده بر خواسته.‏
	همه ساله بسته دو دست از بدى؛	همه روز جُسته رهِ ایزدى.‏
	چنان دان که بر کس نمانَد جهان؛	یکى بایدت آشکار و نهان‏.
3715	بر این پندِ من باش و مگذر از این!	بجز بر ره راست مسپَر زمین!‏
	که من در دل ایدون گُمانم همى،	که آمد به تنگى زمانم همى.»‏
	دو فرزند را کرد پدرود و گفت؛	که:«این پندها را نباید نِهُفت.»‏
	بر آمد، ز درگاه، زخم ِدراى؛	ز پیلان، خروشیدنِ کرّ ناى‏.
	سپهبد سوى باختر کرد روى،	زبان گرم گوى و دل آزرم جوى.‏
3720	برفتند با او دو فرزند اوی؛	پر از آب رخ، دل پر از پند اوی.
	سه منزل برفتند و گشتند باز؛	کشید آن سپهبد به راهِ دراز؛
	وز آن روى، زالِ سپهبد ز راه،	سوى سیستان بُرد باز  آن سپاه.‏
	شب و روز، با رستم ِشیرِ مرد،	همى کرد شادى؛ همی باده خُورَد.

 3670  کابل خدای: پادشاه کابل 

3671  مهره به جام زدن: آماده حرکت شدن- اعلام شروع حرکت

3671  دار و رو:گیر و دار و هنگامه سپاهیان  

۳۶۸۶  درع:دزره جوشن 

         درود فرستادن به چیزی: توجه کردن به چیری 

         ناوک: نیزه

3694  عمودی :گرز 

3697  سفت: شانه 

3701:همال: مانند 

شمار واژه های وامی در شاهنامه ی فردوسی          محمد یعقوب یســنا